Zaproszenie na konferencję: „Noc listopadowa” Stanisława Wyspiańskiego: Idee – Symbole – Transformacje. W 120. rocznicę pierwszego wydania utworu

Opublikowano 26 czerwca 2024, autor: agnieszka

W 1904 roku ukazała się drukiem Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego, dzieło niezwykle ważne dla polskiej kultury, sytuujące ją także w szerokim europejskim kontekście symboliczno-historycznych dramatów, stanowiące twórczą inspirację po dziś dzień.
W 2024 roku przypada 120. rocznica pierwszego wydania Nocy listopadowej. Rocznica ta stała się asumptem do zorganizowania przez Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie oraz Zakład Badań Źródłowych nad Literaturą XIX i XX Wieku Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zatytułowanej: „Noc listopadowa” Stanisława Wyspiańskiego: Idee – Symbole – Transformacje. W 120. rocznicę pierwszego wydania utworu.

Proponujemy następujące problemy badawcze:
– inspiracje dramatem obecne w malarstwie, rzeźbie i muzyce;
– wystawienia Nocy listopadowej, adaptacje filmowe, teatralne i radiowe;
– filozoficzne konteksty dzieła;
– relacja Nocy listopadowej z innymi tekstami S. Wyspiańskiego;
– przetwarzanie obecnych w Nocy listopadowej toposów w dziełach samego Wyspiańskiego
oraz u innych twórców;
– nowe inspiracje metodologiczne w studiach nad Nocą listopadową;
– biograficzne konteksty powstania dzieła;
– przestrzeń jako sfera znacząca w tekście dramatu;
– symbolika żywiołów i kolorów;
– problematyka polskości i pytanie o polską tożsamość w dziele;
– rytuały, obrzędy, misteria – ich sens i znaczenie dla problematyki utworu;
– Noc listopadowa i ciągi dalsze: inspiracje, transformacje, zwroty;
– nowe odczytania Nocy listopadowej;
– recepcja Nocy listopadowej od XIX do XXI wieku.
Jesteśmy też otwarci na sugestie z Państwa strony.
Konferencja odbędzie się w dniach 4–6 października 2024 roku w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie oraz w Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego w Warszawie.

Na Państwa zgłoszenia czekamy do 4 września 2024 roku. Prosimy nadsyłać je na adres
mailowy: iwonkarusek@gmail.com, i.rusek@uwb.edu.pl

Opłata konferencyjna: 450 złotych (numer konta zostanie przesłany po akceptacji abstraktu)
Formuła konferencji: stacjonarna w Warszawie
Język konferencji: polski, języki konferencyjne
Czas wystąpień: 20 minut
W razie jakichkolwiek pytań, prosimy o kontakt mailowy.
Zapraszamy serdecznie do wzięcia udziału w sesji.
Dr hab. Iwona E. Rusek
Dr Joanna Szumańska

 

Adres Komitetu Organizacyjnego
Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
15-420 Białystok, pl. NZS 1
Tel. (+48) 504 608 722 – dr hab. Iwona E. Rusek
mail: iwonkarusek@gmail.com, i.rusek@uwb.edu.pl

Komitet Organizacyjny:
Elżbieta Wrotnowska-Gmyz – Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie
– Przewodnicząca
Dr hab. Iwona E. Rusek –Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” – Przewodnicząca
Dr Joanna Szumańska – Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie – Przewodnicząca
Prof. Jarosław Ławski – Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Dr hab. Marcin Bajko – Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Dr Dariusz Piechota – Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Dr Mariusz Kolmasiak – Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie – Sekretarz
Dr Jarosław Cymerman – Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie/Uniwersytet
Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Krzysztof Pułczyński – Prezes Fundacji Dom Stanisława Wyspiańskiego „Szafirowa Pracownia”

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Zaproszenie na konferencję: „Noc listopadowa” Stanisława Wyspiańskiego: Idee – Symbole – Transformacje. W 120. rocznicę pierwszego wydania utworu została wyłączona

48. Opolskie Konfrontacje Teatralne. Subiektywny przegląd spektakli

Opublikowano 31 maja 2024, autor: agnieszka

48. Opolskie Konfrontacje Teatralne.

Subiektywny przegląd spektakli

okiem dr. hab. Karola Samsela, jurora

Dr hab. Karol Samsel na tle plakatu 48. Ogólnopolskich Konfrontacji Teatralnych

 

1.

Wypadnie nam zacząć od Wyzwolenia w Teatrze Wybrzeże. Reżyseruje Jan Klata, ze sporym zdumieniem odkrywam, jak bardzo „reżyserska ręka Klaty” jest dzisiaj już ręką uduchowioną. Trudno nie wyczuć zawisającej nad całością spektaklu formuły metafizycznej sprawiającej, że całość zyskuje na monumentalizmie, uwaga, również w wymiarze stylu i odwołań. Wyspiański doczekuje się swego teatru ogromnego, znów, na nowy, inny sposób, Wyzwolenie 2023 roku kończy się sceną spłonięcia Konrada, który podpala się na naszych oczach, przypominając nieco Ryszarda Siwca i tragedię 8 września 1968 roku, ale i Piotra Szczęsnego wraz z 19 październikiem 2017 roku. Przede wszystkim przypomina się z całą mocą Jerzy Grotowski, bo to ta tradycja inscenizacji Wyspiańskiego i Wyzwolenie Klaty powinniśmy postawić obok Akropolis Grotowskiego, sugerując się również stylem gry aktorskiej z Apocalypsis cum figuris tak zresztą, jak również kreacją Ryszarda Cieślaka w Księciu Niezłomnym. Aktorzy Cieślaka zresztą przypominają, równocześnie funkcjonując niejako na prawach podobieństwa, symetrii ze wspólnotą z Akropolis Grotowskiego. Bez wątpienia należy powiedzieć wiele o ich cielesności, są nadzy – grają w czerwienionych slipkach i przepaskach na kobiece piersi. Niekiedy czerwień symbolizuje tu wyciek, upływ, krwawienie z otworów, niekiedy czerwienione pachy sugerują wysypkę, nieczystość, może trąd, są jeszcze nienaturalnie powiększone, czerwieniejące się sutki u mężczyzn, itd… Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania 48. Opolskie Konfrontacje Teatralne. Subiektywny przegląd spektakli została wyłączona

Audycja: Tadeusz Boy-Żeleński i jego plotka o „Weselu” Wyspiańskiego

Opublikowano 10 maja 2024, autor: agnieszka

Serdecznie zapraszamy Państwa do wysłuchania audycji w Polskim Radiu RDC, prowadzonej przez prof. Jarosława Gajewskiego, w której gośćmi byli prof. Maria Olszewska i dr hab. Karol Samsel.

Prowadzący i goście rozmawiali o wspomnieniach Tadeusza Boya-Żeleńskiego na temat „Wesela” i jego teatralnej realizacji oraz o wpływie owej plotki na recepcje dramatu Wyspiańskiego.

Pierwsza część audycji znajduje się TUTAJ.

Druga część audycji znajduje się TUTAJ.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Audycja: Tadeusz Boy-Żeleński i jego plotka o „Weselu” Wyspiańskiego została wyłączona

Relacja: W artystycznym świecie dwóch braci Tetmajerów. Spotkanie edukacyjne w Łazienkach Królewskich

Opublikowano 20 lutego 2024, autor: agnieszka

18 listopada 2023 r., na zaproszenie Muzeum Łazienki Królewskie, członkowie Pracowni: prof. Maria Olszewska, dr hab. Karol Samsel oraz dr Agnieszka Skórzewska-Skowron opowiadali o spuściźnie artystycznej Włodzimierza Tetmajera (jednego z patronów roku 2023) oraz jego przyrodniego brata – Kazimierza Przerwy-Tetmajera.

Prof. Maria Olszewska pokazywała, jak ważną rolę dla polskiej kultury stanowią dzieła malarskie Włodzimierza Tetmajera.

Dr hab. Karol Samsel odkrywał marginalizowaną twórczość pisarską Włodzimierza Tetmajera.

Dr Agnieszka Skórzewska-Skowron opowiadała o zapoznanej ścieżce dramatyczno-teatralnej w twórczości Kazimierza Przerwy-Tetmajera.

 

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Relacja: W artystycznym świecie dwóch braci Tetmajerów. Spotkanie edukacyjne w Łazienkach Królewskich została wyłączona

Relacja: 221. Wieczór na Harendzie: W świecie dramatów Kazimierza Przerwy-Tetmajera

Opublikowano 20 lutego 2024, autor: agnieszka

 

25 listopada 2023 r. w Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie członkowie Pracowni Historii Dramatu: prof. Maria Olszewska, dr hab. Karol Samsel i dr Agnieszka Skórzewska rozmawiali o trudnej, a jednocześnie bardzo ciekawej części literackiej spuścizny Kazimierza przerwy-Tetmajera, jaką są jego teksty dramatyczne.

W rozmowie wykorzystano pierwsze krytyczne wydanie tekstów dramatycznych Kazimierza Przerwy-Tetmajera, które ukazało się w serii przygotowywanej przez Pracownię Historii Dramatu 1864-1939.

Podczas spotkania poruszone zostały m.in. tematy zapoznanych dramatów, recepcji teatralnej dzieł Tetmajera, stanu badań nad tą częścią jego dorobku. Zebrani słuchacze podzielili się również swoimi refleksjami.

LINK DO NAGRANIA SPOTKANIA

Organizator: Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza .
Współorganizator: Pracownia Historii Dramatu 1864–1939 przy Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Relacja: 221. Wieczór na Harendzie: W świecie dramatów Kazimierza Przerwy-Tetmajera została wyłączona

Zaproszenie na konferencję naukową: „Kazimierz Wierzyński – wielki artysta słowa”

Opublikowano 23 stycznia 2024, autor: agnieszka

Serdecznie zapraszamy na konferencję naukową poświęconą
Kazimierzowi Wierzyńskiemu.

24 stycznia 2024 r.

Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie (II piętro)

Organizatorzy:

Narodowy Instytut Fryderyka Chopina

Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie

oraz

Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura w Paryżu

Pracownia Historii Dramatu 1864-1939 UW

Poniżej znajduje się program konferencji, a bezpośrednio po niej odbędzie się recital fortepianowy Michała Oleszaka.

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Zaproszenie na konferencję naukową: „Kazimierz Wierzyński – wielki artysta słowa” została wyłączona

Życzenia Bożonarodzeniowe

Opublikowano 23 grudnia 2023, autor: agnieszka

Zdrowych, pogodnych
Świąt  Bożego Narodzenia
i szczęśliwego Nowego Roku
życzy
Pracownia Historii Dramatu 1864-1939

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Życzenia Bożonarodzeniowe została wyłączona

Recenzja tomu „Konopnicka – raz jeszcze”

Opublikowano 1 grudnia 2023, autor: agnieszka

 

Z ogromną przyjemnością dzielimy się z Państwem recenzją książki „Konopnicka – raz jeszcze”, która ukazała się w „Przeglądzie Humanistycznym”
 
Julia Wroniewicz, Po co czytać Konopnicką?. Recenzja książki „Konopnicka – raz jeszcze”, pod red. M.J. Olszewskiej, „Przegląd Humanistyczny” 2/2023.
 
Rok 2022, ogłoszony Rokiem Konopnickiej, przyniósł wiele wydarzeń kulturalnych i naukowych, warto więc przypomnieć te najgłośniejsze – wystawę „Wróciłam. Maria Konopnicka” w Muzeum Niepodległości, zorganizowaną we współpracy Zespołu Archiwum Kobiet IBL PAN i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza; ogólnopolską konferencję naukową „«Zaciętość dumy w osamotnieniu» Marii Konopnickiej w 180. rocznicę urodzin. Rozpoznania – Idee – Recepcja (Kraków 21–22 kwietnia 2022 r.)” i wreszcie jubileuszową publikację Narodowego Centrum Kultury: „Konopnicka – raz jeszcze”. Tom przygotowany pod redakcją Marii Jolanty Olszewskiej ma szanse przeprojektować wzorce czytania i badania autorki Italii. Wstęp redaktorki, zatytułowany „Czytanie Konopnickiej”, wyjaśnia założenia kolejnych prób odczytania twórczości tej pisarki. Istotnym komponentem tego artykułu są odwołania do słów Itala Calvina: „do klasyki należą te książki, o których zwykle słyszy się zwrot: «Czytam ponownie…», nigdy zaś: «Właśnie czytam…»”. Redaktorka pisze o ambicjach przyświecających projektowi, „którego celem jest powrót do Konopnickiej jako klasyka w rozumieniu Calvina, do czytania jej dzieł z rozmysłem, bez uprzedzeń, z nastawieniem na «zaskoczenie» lekturowe” (s. 17). W artykule wstępnym Olszewska określa cel twórców zbioru: „ukazanie Konopnickiej jako wszechstronnej, wybitnej artystki, o której wiemy dużo, ale jeszcze nie wszystko, zakładając, że jej twórczość wymaga rewizji i «ponownej» lektury” (s. 17). Ta wieloportretowość Konopnickiej została rozpisana na osiem części: „W kręgu poezji i dramatu”; „W świecie sztuki. Fascynacje estetyczne”; „Losy ludzi, zwierząt, roślin…”; „W podróży”; „Artysta o artyście”; „Konopnicka dzieciom”; „Konopnicka tłumaczka” i „Edycje dzieł”. Celem niniejszej recenzji nie jest proporcjonalny i wyczerpujący (choćby enumeracyjnie) opis wszystkich szkiców zawartych w wymienionych segmentach, ponieważ cechują się one różnym poziomem uszczegółowienia. Interesujące jest raczej wyodrębnienie z nich części składowych, które tworzą obraz Konopnickiej „po renowacji”. Pozostając jeszcze chwilę przy obrazowaniu i wymiarach wizualnych, należy odnotować staranność projektu graficznego i świetny efekt końcowy całego woluminu. Znaleźć w nim można ilustracje i fotografie o charakterze zarówno dekoracyjnym, jak i symbolicznym. Szczególne wrażenie robi stronica oddzielająca spis treści od pierwszego z tekstów wstępu – to kufer podróżny (francuskiej firmy Louis Vuitton) z otwartym wiekiem. Zdaje się, że takie zilustrowanie początku zbioru staje się swoistym metakodem i nabiera znaczenia w perspektywie powrotu do badań nad autorką „Roty”. Ostatnią część zbioru poprzedza kufer zamknięty. Obydwa należały zresztą do pisarki. Oprócz tego znaleźć można ilustrację z pierwszego wydania opowieści o Marysi, zdjęcie peleryny podróżnej czy podarunki dla Konopnickiej, takie jak pióro i skrzynia z motywem ludowym. Ilustracje te pochodzą z Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu i z Polony, a ich obecność w tomie jest w pełni uzasadniona.
Tadeusz Budrewicz, odpowiedzialny m.in. za nowe opracowanie „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”, zasłużenie otwiera tom szkiców w części „W kręgu poezji i dramatu”. Autor monografii „Konopnicka: szkice historycznoliterackie” opisuje nastroje wokół pierwszej serii „Poezji” Marii Konopnickiej. „Aprobata i protest” zobrazowane są przez Budrewicza na przykładach z prasy – nieoceniony pożytek przynoszą przytaczane przez autora repliki polemiczne i cały ferment w zestawieniu z analizami niektórych utworów Konopnickiej. Budrewicz zbiera wszelkie dowody na to, że „tom Poezji Konopnickiej z roku 1881 naprawdę odegrał ważną rolę w życiu polskiego społeczeństwa. Nie da się zamknąć jej w granicach krytyki estetycznej” (s. 50). Próby jakiegokolwiek zamknięcia nie podejmuje ani autor tego artykułu, ani chyba żadnego innego zawartego w książce – całość charakteryzuje wysiłek ponownego otwierania dyskursu o Konopnickiej. Część pierwsza zbioru ma charakter lokalizujący Konopnicką na mapie literackiej XIX wieku, obok pierwszych recepcji pojawiają się więc konteksty poezji młodopolskich pisarek opisane przez Hannę Ratuszną, historie „Fragmentów dramatycznych” przebadane przez Katarzynę Jaworską czy szkic Bogdana Burdzieja o pierwszej znaczącej próbie Konopnickiej zmierzenia się z tematem antycznym.
Granice pomiędzy częściami są upłynnione. Fascynacje estetyczne poetki, o których traktuje druga część monografii, uzupełniają obraz Konopnickiej o wymiar nie tylko twórczyni, lecz także czytelniczki i spadkobierczyni twórców ją poprzedzających. Karol Samsel w artykule „Trzeba iść «w niebo, w piekło, wszędzie». Konopnickiej czytanie wielkich romantyków” zwraca uwagę, że „[j]eżeli komukolwiek należałoby zawdzięczać wprowadzenie do polskiej myśli literackiej idei romantyzmu wieszczowskiego – wprowadzenie w pełnym spektrum, rzeczywistym wymiarze, autentycznym pogłębieniu – byłaby to Maria Konopnicka” (s. 107). Artykuły następujące po tym tekście (Michała Ceglarka i Edwarda Jakiela) można czytać równolegle z częścią „Artysta o artyście” (artykuł Mateusza Skuchy o spotkaniach Konopnickiej z Kraszewskim i tekst Anny Podstawki o Konopnickiej w oczach Jana Kasprowicza), ponieważ uzupełniają się one i dialogują na różnych typach styków i połączeń tematycznych oraz tych związanych z wyborami formy. Kulturowe inspiracje Konopnickiej łączą się z historią kultury dawnej na łamach „Świtu”. W zagadnieniu opracowanym przez Martę M. Kacprzak można znaleźć odpowiedź na pytania, co publikowano w periodyku pod redakcją Konopnickiej i jak jej zainteresowania faktycznie przekładały się na zawartość pisma. Najciekawszy zdaje się wątek poświęcony artykułowi samej pisarki, zatytułowanemu „Z przeszłości”, w którym – jak udowadnia Kacprzak – „interesuje ją [Konopnicką] dzieło literackie i wydarzenie historyczne, które objawia problemy społeczno-obyczajowo-prawne, z jakimi zmagały się kobiety XVI–XVII wieku, a które autorka rozpoznaje jako analogiczne do obecnych w dziewiętnastowiecznej współczesności” (s. 163). Dla badaczy z nurtu gender studies ten szkic może być szczególnie cenny, gdyż „nie jest to bezwzględną zasadą, ale większość publikacji «Świtu» Konopnickiej związanych z kulturą dawną dotykała «kwestii kobiecej» – miejsca kobiet w społeczeństwie, ich udziału w życiu kulturalno-literackim, naukowym i społeczno-politycznym minionych epok” (s. 176). Nieco osobne są artykuły Elżbiety Flis-Czerniak i Iwony E. Rusek, poświęcone literaturze pisanej przez Konopnicką dla dzieci, to jednak cenne ujęcia katalogu motywów i bohaterów.
Czytelnicy zainteresowani ujęciami mniej syntetyzującymi, a bardziej analityczno-interpretacyjnymi, sięgną w pierwszej kolejności do studiów z „Losów ludzi, zwierząt, roślin…” i nie rozczarują się. Beata K. Obsulewicz, Agnieszka Skórzewska-Skowron i Dariusz Piechota przedstawiają efekty bliskiego odczytania nowelistyki i poematu epickiego Konopnickiej, każdy z badaczy z wykorzystaniem innych narzędzi i metodologii. Znaczenie podróżowania dla życia pisarki i jej twórczości, szczególnie późnej, podnoszą z kolei teksty pomieszczone w czwartej z części, zatytułowanej „W podróży”. Raz jeszcze – wszystko zaczyna się od początku, czyli od pierwszej podróży Konopnickiej. Wiesław Ratajczak proponuje inne odczytanie tego nieudanego wyjazdu i jego chybionego literackiego zapisu: „począwszy od tej wyprawy, cała jej twórczość – poetycka i prozatorska – wiązała się z doświadczeniem bycia w drodze” (s. 264). Małgorzata Vražić podąża więc śladami Konopnickiej w Chorwacji, a Maria Jolanta Olszewska przemierza Normandię Prousta i Konopnickiej.
Uwagę zwraca jeszcze artykuł Piotra Bordzoła o losach wydawniczych Marii Konopnickiej. Rozpoznanie „daleko idącej ingerencji edytora w tekst utworu” (s. 443) na przykładzie „Italii” to tylko wstęp do szerzej zakrojonego śledztwa edytorskiego. Bordzoł podąża przez edycję Czubka, a szczegółowe zestawienie i rekonstrukcja „architektury czterotomowej serii nowelistycznej” (s. 447) w edycji Brodzkiej służy badaczowi jako dowód rzeczowy w sprawie o zarzuty dla wciąż niedoskonałych edycji. Bordzoł udowadnia, że „«rozproszona» wciąż twórczość Konopnickiej domaga się badań materiałowych i tekstologicznych, które w przyszłości przyczynią się do opracowania kompletu dzieł pisarki” (s. 456). Poruszając kwestię kanoniczności, utrwalonych pomyłek tekstologicznych czy (za Budrewiczem) błędów humanistycznych, Bordzoł argumentuje, że „bez pełnego, naukowego, krytycznego opracowania «od nowa» tekstów Konopnickiej kanoniczność, tak wśród badaczy, jak i wśród wydawców i czytelników, będzie trudna do wynegocjowania” (s. 459). Artykuł Anny Zwolińskiej z części kontekstowej dopełnia rozważania Bordzoła. Jest też świetnie rozplanowany, a tytulatura wewnątrz tekstu konsekwentnie prowadzi czytelnika przez tok myślenia badaczki. Zwolińska dopowiada do „rozproszenia” Konopnickiej cząstkę dotyczącą cyklu lirycznego „Madonna” i historię „jednego tajemniczego liryku”. Informacje dotyczące edycji, wyborów i praktyk tłumaczeniowych pojawiają się również w tekstach o Konopnickiej-tłumaczce. Dwugłos Aleksandry Budrewicz i Dawida Marii Osińskiego brzmi jak prolegomena i zapowiada nowy, niewyeksploatowany jeszcze kierunek badań nad twórczością translatologiczną poetki.
Zebrane w jednym tomie tak różnorodne wątki, którym matronuje Maria Konopnicka, mogą przytłoczyć przy nieodpowiednio dobranym trybie lektury. W myśl rozróżnienia zawartego w słowie wstępnym, ta publikacja domagać się będzie ujmowania w kategorii „czytania ponownego”, a nie „czytania właśnie”. Pożytek z publikacji znajdą badacze zajmujący się nie tylko twórczością czy biografią Konopnickiej, lecz także ci, którym bliskie są na przykład wątki psychobiografiki, translatologia, współczesne metody edytorskie czy ekokrytyka. Warto jeszcze raz podkreślić, że artykuły zebrane w tomie ciekawie ze sobą korespondują, wchodzą w dialog pomiędzy (a może ponad) wyznaczonymi częściami. Mają szanse stać się impulsami do dalszych badań, może nawet edycji krytycznej dzieł wszystkich – a ten postulat Bordzoła wydaje się prymarny w stosunku do rozpoczęcia nowych studiów nad spuścizną literacką Humanusa. Nie do przeoczenia jest również to, że grono badaczy ze spisu treści najliczniej zasila grono badaczy z przypisów. Kolejny to dowód na to, że do powstania tej publikacji przyczynili się specjaliści. Do badań nad twórczością Konopnickiej rzeczywiście „trzeba badawczej odwagi, aby wyjść poza narzucone stereotypowe podejście do tego zróżnicowanego pod względem treści, form, gatunków, znaczeń dzieła i pisać o nim bez patosu, jak również bez poczucia zakłopotania czy wręcz wstydu, uciekania się do operowania uogólnieniami czy powtarzania utartych przekonań, często po prostu błędnych lub krzywdzących poetkę” (s. 17). Tej odwagi nie zabrakło twórcom projektu Konopnicka – raz jeszcze.

Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Recenzja tomu „Konopnicka – raz jeszcze” została wyłączona

Rok Aleksandra Fredry w Pracowni Historii Dramatu

Opublikowano 27 listopada 2023, autor: agnieszka

Jednym z patronów roku 2023 r. jest Aleksander Fredro. Członkowie Pracowni brali udział w różnych wydarzeniach, w których rozmawiano o życiu i twórczości autora Zemsty.

Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Rok Aleksandra Fredry w Pracowni Historii Dramatu została wyłączona

221. Wieczór na Harendzie: W świecie dramatów Kazimierza Przerwy-Tetmajera

Opublikowano 24 listopada 2023, autor: agnieszka

Serdecznie zapraszamy Państwa na wyjątkowe spotkanie

 

Spotkanie będzie dotyczyć pierwszego wydania krytycznego wszystkich dzieł dramatycznych Kazimierza-Przerwy Tetmajera. W przypadku kilku tekstów jest to drugie ich wydanie po ponad stu latach. Publikacja składa się z dwóch tomów, ich redakcji podjęli się nasi goście: prof. Maria J. Olszewska oraz dr Agnieszka Skórzewska-Skowron, całość została wydana pod patronatem Fundacji im. Profesora Artura Hutnikiewicza. W rozmowie nawiążemy również do innych utworów poety oraz do sylwetki twórczej jego przyrodniego brata, Włodzimierza Tetmajera.

Prowadzenie: Karol Samsel.
Termin: 25.11.2023, godz. 18.00
Miejsce: Muzeum Jana Kasprowicza, oś. Harenda 12a, 34-500 Zakopane
Współorganizator: Pracownia Historii Dramatu 1864–1939 przy Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

Transmisja online:
https://www.facebook.com/profile.php?id=100057162112349&locale=pl_PL

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania 221. Wieczór na Harendzie: W świecie dramatów Kazimierza Przerwy-Tetmajera została wyłączona

W artystycznym świecie dwóch braci Tetmajerów Zapraszamy na spotkanie wokół prac teatralno-dramatycznych Włodzimierza Przerwy-Tetmajera i dramatów Kazimierza Przerwy-Tetmajera, połączone z czytaniem wybranych fragmentów dzieł literackich i ich analizą. Spotkanie literackie dla dorosłych i młodzieży

Opublikowano 14 listopada 2023, autor: agnieszka

Zdjęcie ze strony głównej Łazienek Królewskich.

Serdecznie zapraszamy na wyjątkowe spotkanie

W artystycznym świecie dwóch braci Tetmajerów

18 listopada 2023 r. o godz. 11:00

Pałac Myślewicki (Łazienki Królewskie w Warszawie)

Organizatorzy: Muzeum Łazienki Królewskie we współpracy z Pracownią Historii Dramatu 1864-1939 przy Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki UW

Spotkanie poświęcone będzie sylwetkom twórczym Włodzimierza Tetmajera i jego przyrodniego brata, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, dwóm wybitnym, wszechstronnym artystom, znaczącym reprezentantom młodopolskiej sztuki. Włodzimierz, zapamiętany jako Gospodarz z „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, był znanym malarzem, tworzącym bajecznie kolorowe obrazy, odważnym działaczem politycznym i pisarzem, jednym z orędowników niepodległości Polski. Kazimierz, Poeta z „Wesela”, znanym literatem, słynącym z wierszy tatrzańskich i erotyków, powieściopisarzem i dramaturgiem. Każdy z nich, śmiały w swych poszukiwaniach artystycznych i wyborze własnej drogi życiowej, w oryginalny i ciekawy sposób realizował własną wizję sztuki, która stała się sensem ich życia. Zarówno sztuka, jak i ojczyzna, same przez się niewiele znaczą. Znaczą one bardzo wiele, gdy człowiek poprzez nie, wiąże się z istotnymi, najgłębszymi wartościami bytu (Witold Gombrowicz).

W spotkaniu wezmą udział prof. dr hab. Maria J. Olszewska, dr hab. Karol Samsel oraz dr Agnieszka Skórzewska-Skowron.

Wstęp: wolny w ramach programu MKiDN „Kultura Dostępna”

Zapisy: rezerwacje@lazienki-krolewskie.pl

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania W artystycznym świecie dwóch braci Tetmajerów Zapraszamy na spotkanie wokół prac teatralno-dramatycznych Włodzimierza Przerwy-Tetmajera i dramatów Kazimierza Przerwy-Tetmajera, połączone z czytaniem wybranych fragmentów dzieł literackich i ich analizą. Spotkanie literackie dla dorosłych i młodzieży została wyłączona

Artykuł: Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego a jej adaptacja w reżyserii Andrzeja Wajdy

Opublikowano 16 października 2023, autor: agnieszka

Noc listopadowa[1], jeden z trzech dramatów Wyspiańskiego nawiązujących do antyrosyjskiego powstania Polaków, powstawała w latach 1901–1904, a pierwszy raz wystawiono ją na scenie 28 listopada 1908 r. w teatrze Miejskim w Krakowie. Utwór przypomina historię spisku kadetów Szkoły Podchorążych i podziału wśród polskich dowódców, który osłabił impet tego zrywu wolnościowego. Wyspiański przedstawia równolegle dwie opowieści: obok działań powstańców ukazuje także poczynania bóstw mitycznych. Wydarzenia pamiętne dla Polaków artysta umieścił w kontekście misteriów eleuzyjskich; klęska powstania listopadowego znajduje wytłumaczenie w corocznym zejściu Kory do podziemi, co wiąże się z obumieraniem przyrody na czas zimy. To pozwala Wyspiańskiemu znaleźć uzasadnienie tragicznego w skutkach powstania, co z kolei stanowi dla odbiorcy przesłankę do pogodzenia się z przeszłością i poczucia pocieszenia.

Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Artykuł: Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego a jej adaptacja w reżyserii Andrzeja Wajdy została wyłączona

„Emil Zegadłowicz w świecie sztuki, literatury i teatru”. Relacja z konferencji naukowej

Opublikowano 31 sierpnia 2023, autor: agnieszka

W dniach 12-14 kwietnia 2023 r. w Wadowicach odbyła się konferencja naukowa

Emil Zegadłowicz w świecie sztuki, literatury i teatru

Organizatorami konferencji byli: Pracownia Historii Dramatu 1864-1939 przy Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Pracownia Badań Nad Procesem Twórczym Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity, Muzeum Miejskie w Wadowicach, oraz Wadowicka Biblioteka Publiczna.

 

Wśród wygłoszonych referatów znalazły się analizy i interpretacje dramaturgii Emila Zegadłowicza, teksty poświęcone recepcji teatralnej jego sztuk. Część poświęcona poezji przyniosła nowe propozycje interpretacji motywu ziemi, figury matki oraz mistycznych źródeł Zegadłowiczowskiej poezji. Osobną grupę wystąpień stanowiły referaty dotyczące typografii i bibliofilskich wydań dzieł Zegadłowicza oraz teksty poświęcone krytykom literackim, którzy omawiali twórczość poety z Gorzenia Górnego. Na uwagę zasługują również referaty przybliżające plastyczne konteksty twórczości Emila Zegadłowicza – ukazały one wielowymiarowość związków pisarstwa Zegadłowicza z malarstwem. Dodajmy, że na dwóch wcześniejszych konferencjach Zegadłowiczowskich dominowały referaty dotyczące prozy i poezji, natomiast trzecia konferencja przyniosła znacznie więcej tekstów omawiających dramaty autora Lampki oliwnej – niewątpliwie twórczość dramatyczna Emila Zegadłowicza stanowi wciąż najmniej zbadaną część jego spuścizny literackiej.

Referaty poszerzają wiedzę na temat twórczości Emila Zegadłowicza i jej kontekstów. Stanowią ważny, prowadzony z różnych perspektyw badawczych,  wkład do badań życia literackiego dwudziestolecia międzywojennego. Twórczość Emila Zegadłowicza zachęca do nowego odczytania, potwierdza swą literacką siłę i aktualność oraz wciąż inspiruje kolejne pokolenia artystów, o czym świadczą m. in. towarzszące konferencji wystawy i spektakl Kilim oraz animacja powstająca na motywach Godziny przed jutrznią.

dr Katarzyna Małgowska

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania „Emil Zegadłowicz w świecie sztuki, literatury i teatru”. Relacja z konferencji naukowej została wyłączona

„Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego. Idee – symbole – recepcja. Ogólnopolska Konferencja Naukowa

Opublikowano 29 maja 2023, autor: agnieszka

12 czerwca 2023 r. w Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku odbędzie się konferencja

Lilla Weneda Juliusza Słowackiego. Idee – symbole – recepcja

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania „Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego. Idee – symbole – recepcja. Ogólnopolska Konferencja Naukowa została wyłączona

Zaproszenie na spotkanie z Wacławem Holewińskim, 18 maja 2023 r.

Opublikowano 15 maja 2023, autor: agnieszka

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Zaproszenie na spotkanie z Wacławem Holewińskim, 18 maja 2023 r. została wyłączona

Czytanie „Legionu” Stanisława Wyspiańskiego

Opublikowano 11 maja 2023, autor: agnieszka

24 kwietnia w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie odbyło się czytanie sceniczne „Legionu” Stanisława Wyspiańskiego, a po nim dr hab. Iwona Rusek, współkuratorka cyklu „My z niego wszyscy” poprowadziła rozmowę na temat dramatu z prof. Sabiną Brzozowską.

Mickiewicz, choć „Redutą Ordona” istotnie przyczynił się do stworzenia mitu powstania listopadowego, w samym niepodległościowym zrywie nie wziął udziału. Z tego powodu dręczyły go wyrzuty sumienia. Kilkanaście lat później Europą wstrząsnęła Wiosna Ludów. Wieszcz tym razem postanowił nie przegapić okazji do działania. Pojechał do Rzymu, by tam stworzyć Legion Polski – ochotniczy oddział wojskowy, mogący wziąć udział w walkach z Austriakami i w ten sposób przyczynić się do odzyskania niepodległości.
Nad pobytem Mickiewicza w Rzymie pochyla się Wyspiański w swoim „Legionie”, dramacie z 1900 roku. U Wyspiańskiego tytułowy legion to nie tylko oddział, o którego uformowanie zabiega Mickiewicz. Legion to także zastępy bóstw i demonów, z którymi wieszczowi przychodzi się zmierzyć.
Jest to jedno z najrzadziej wystawianych dzieł autora „Wesela”, być może z uwagi na trudności inscenizacyjne, jakich nastręcza potencjalnym realizatorom. Wiele miejsc akcji, a wśród nich Koloseum i kopuła bazyliki św. Piotra (!). (ze strony www.instytut-teatralny.pl)

Prof. Brzozowska zauważyła, że „Legion”, napisany w 1900 roku, zbiera tak naprawdę najważniejsze wątki i motywy, które potem Wyspiański będzie rozwijał w kolejnych dramatach. Interpretacja Grzegorza Damięckiego postaci Mickiewicza wydobyła też wiele niuansów, jakie charakteryzują podejście Wyspiańskiego do wieszcza.

Dramat ten ciągle czeka na swoje najnowsze wystawienie.

Czytanie sceniczne „Legionu”:

adaptacja: Iwona Rusek
reżyseria: Jerzy Machowski
występili: Sylwia Achu, Bogumiła Bajor, Marek Barbasiewicz, Grzegorz Damięcki, Walancina Harcujewa, Joanna Jeżewska, Szymon Kuśmider, Andrzej Mastalerz, Hiroaki Murakami, Tomasz Nosiński, Włodzimierz Press

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Czytanie „Legionu” Stanisława Wyspiańskiego została wyłączona

Otwarte seminarium naukowe „Powstanie Styczniowe w kulturze”

Opublikowano 9 maja 2023, autor: agnieszka

Muzeum Okręgowe w Sieradzu
Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie
Pracownia Historii Dramatu 1864-1939 Uniwersytetu Warszawskiego
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna Filia w Sieradzu
zapraszają
na otwarte seminarium naukowe

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Otwarte seminarium naukowe „Powstanie Styczniowe w kulturze” została wyłączona

Książka „Konopnicka – raz jeszcze” nagrodzona!

Opublikowano 23 kwietnia 2023, autor: agnieszka

Z ogromną przyjemnością informujemy, że książka Konopnicka – raz jeszcze pod red. prof. Marii J. Olszewskiej, wydaną przez Narodowe Centrum Kultury, a w której można znaleźć artykuły wielu członków Pracowni,

otrzymała nagrodę 26. edycji Nagrody Stowarzyszenia Wydawców Katolickich FENIKS 2023.

Książka została nagrodzona w kategorii „Eseistyka”.

Gratulujemy prof. Olszewskiej – redaktorce naukowej tomu, Wydawnictwu i wszystkim Autorom.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Książka „Konopnicka – raz jeszcze” nagrodzona! została wyłączona

Spotkanie wokół książki „Konopnicka raz jeszcze”

Opublikowano 11 kwietnia 2023, autor: agnieszka

10 lutego, w Muzeum Niepodległości w Warszawie, odbyło się spotkanie wokół książki Konopnicka raz jeszcze pod redakcją prof. Marii Olszewskiej.

Była to kolejna okazja, żeby z okazji przypadającej w 2022 roku 100 rocznicy śmierci poetki porozmawiać o tym, z czego z jej twórczości, ale i życia w ogóle możemy korzystać i dziś.

Maria Konopnicka, którą zazwyczaj pamięta się w wierszy dla dzieci i jako autorkę Roty, jest postacią niezwykłą i wielowymiarową. Świadectwem tego jest zarówno książka, będąca zbiorem artykułów dotyczących różnych aspektów życia i twórczości pisarki, jak również wystawa, którą do lutego 2023 r. można było oglądać w Muzeum Niepodległości.

W dyskusji, którą prowadził Piotr Maroński, uczestniczyli: prof. Maria Olszewska, redaktorka tomu, dr hab. Monika Rudaś-Grodzka (współtwórczyni wystawy Wróciłam. Maria Konopnicka, przygotowanej przez Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie z Zespołem Archiwum Kobiet IBL PAN, przy wsparciu Muzeum Niepodległości) oraz prof. Elżbieta Flis-Czerniak, dr hab. Karol Samsel, dr Agnieszka Skórzewska-Skowron i dr Michał Ceglarek – autorzy artykułów. Obecni byli również pracownicy wydawnictwa Narodowego Centrum Kultury, w którym ukazała się książka.

Po raz kolejny, co nie było zresztą nowością dla zebranych, okazało się, że Maria Konopnicka ma nam, współczesnym, jeszcze wiele do powiedzenia.

Publikację można nabyć w sklepie NCK.

Zapraszamy również do obejrzenia nagrania z dyskusji.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Spotkanie wokół książki „Konopnicka raz jeszcze” została wyłączona

Życzenia Wielkanocne

Opublikowano 6 kwietnia 2023, autor: agnieszka

Z okazji Świąt Wielkiej Nocy życzymy nieustannej nadziei i radości!

Pracownia Historii Dramatu 1864-1939

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Życzenia Wielkanocne została wyłączona